Sieciowy system operacyjny- system posiadający wbudowane mechanizmy komunikacji z innymi komputerami o takim samym systemie (lub posiadającymi kompatybilne oprogramowanie). Programy użytkowe oparte na funkcjach komunikacyjnych systemu operacyjnego oferują
różnego rodzaju usługi- np. umożliwiają korzystanie z systemu plików na innym komputerze lub też mogą zlecać wykonanie na nim pojedynczych procedur albo też nawiązywać z nim trwałą łączność (otwierać sesję). Klasycznym przykładem systemu sieciowego jest Unix.
Serwer plików- system oferujący jedynie zdalny dostęp do swojego systemu plików.
Rozproszony system operacyjny- system operacyjny, który działając w pewnej liczbie komputerów połączonych w sieć, sprawia na ich użytkownikach wrażenie, że pracują na jednym (dużym, wielodostępnym) komputerze.
Klient-serwer- powszechnie stosowany model w komunikacji sieciowej. W modelu tym:
- adres serwera jest powszechnie znany (ang. well-known) wszystkim potencjalnym klientom,
- serwer jest zawsze dostępny i funkcjonuje w sposób ciągły,
- adresy klientów nie są znane serwerowi. Aby uzyskać odpowiedź, klient musi podać serwerowi swój adres zwrotny (ang. return address) lub tworzyć połączenie.
Modele komunikacji sieciowej- sposoby połączeń
Ze względu na sposób połączenia rozróżniamy następujące modele komunikacji sieciowej:
- połączeniowa,
- bezpołączeniowa,
- niezawodna- dopóki komunikacja trwa i zapewnia przekazywanie informacji bez zniekształceń, zazwyczaj komunikacja połączeniowa,
- zawodna- komunikacja bezpołączeniowa czasem jest zawodna (gubienie, dublowanie i nieodpowiednia kolejność przesyłek).
Aby komunikacja bezpołączeniowa stała się niezawodną, należy:
- numerować przesyłki,
- potwierdzić odebranie przesyłki,
- segregować przesyłki wg numeracji eliminując duplikaty.
- jednokierunkowa (ang. simplex) - łącze jest jednokierunkowe. Jedna ze stron pełni wyłącznie rolę nadawcy, a druga odbiorcy,
- dwukierunkowa (ang. duplex, full-duplex) - łącze jest dwutorowe i obie strony są w stanie przekazywać sobie informacje jednocześnie,
- naprzemienna (ang. half-duplex) - łącze jest jednotorowe dwukierunkowe. Informacje mogą być przekazywane w obu kierunkach, ale nie jednocześnie.
Modele komunikacji sieciowej- adresaci
Ze względu na grono adresatów informacji rozróżniamy następujące rodzaje komunikacji:
- indywidualna- punkt-punkt (ang. point-to-point) - informacja kierowana jest do jednego wybranego adresata,
- grupowa (ang. multicast) - informacja kierowana jest do określonej grupy odbiorców wg posiadanej listy adresowej,
- rozgłoszeniowa (ang. broadcast) - informacja kierowana jest do nieokreślonej, dowolnej grupy odbiorców.
Standaryzacja
W komunikacji sieciowej ważnym elementem jest standaryzacja. Aby komputery mogły się ze sobą skutecznie porozumiewać, muszą posiadać:
- wspólny system adresowania,
- wspólny format przesyłania ciągów bitów.
O standardzie decydują protokoły komunikacyjne specyfikujące sposoby przesyłania informacji pomiędzy komputerami. Są one
zaimplementowane w postaci oprogramowania oraz norm technicznych określających np. przebieg sygnału czy maksymalne długości kabli.
W przypadku łączenia sieci o odmiennych protokołach konieczne jest użycie programów tłumaczących jeden protokół na drugi.
W przypadku awarii sieci, komputery powinny przejmować wzajemnie swoje funkcje, czyli należy:
- zwielokrotniać dane,
- zwielokrotniać łącza,
- zachowywać odpowiednią rezerwę mocy obliczeniowej procesorów,
- mieć rezerwowe źródło zasilania.
Organizacja komunikacji
Ważnym czynnikiem w komunikacji sieciowej jest
organizacja komunikacji. Aby przekazać pewną porcję informacji, należy zazwyczaj wykonać pewną ilość czynności dodatkowych (nawiązać połączenie, wysłać potwierdzenie, zasygnalizować koniec połączenia itp.).
Sumę tych wszystkich czynności, które nie są przekazywaniem informacji, nazywamy
narzutem (
ang. overhead).
Protokół komunikacyjny to zbiór reguł określający ciąg czynności, jakie należy wykonać, aby przekazać informację.
